Asertywność a agresja – rozróżnienie pojęć
W tym miejscu warto podkreślić, że asertywności nie można mylić z agresją. Ta druga bowiem nie jest zachowaniem asertywnym. Jej celem jest wyłącznie wygrana własna i pokonanie innych. Asertywność z kolei oznacza korzystanie z własnych praw bez naruszania praw oponentów. Jest ona niejako remedium na agresję. Człowiek, jak to dawno już zauważył Eliot Aronson, jest istotą społeczną, w związku z powyższym nieustannie uczy się funkcjonować w społeczeństwie. Jest też nieustannie narażony na wpływ innych osób, niekoniecznie ten dobry. Uczy się, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach, które często są dla niego niekomfortowe. Przy pomocy zachowań asertywnych jest w stanie stanąć w obronie własnych interesów, czy też uzasadnionych praw, bez krzywdzenia innych ludzi. Swobodnie wyraża własne uczucia i opinie. Tak więc asertywność i agresja to zupełnie odmienne sposoby komunikowania tego, co myślimy, czujemy, co nam się podoba, a co nie.
Postawa agresywna – jej przyczyny i skutki
Przyczyn postawy agresywnej można upatrywać już w dzieciństwie. Bycie agresywnym daje nam bowiem złudne poczucie siły i buduje autorytet. Wśród przyczyn takiej postawy wymienia się m.in.:
- obawę, że nie uzyskamy tego, co chcemy osiągnąć,
- brak wiary w siebie i swoje umiejętności,
- brak reakcji na działania wcześniej podejmowane
- przymus wyładowywania złości,
- brak samokontroli,
- poczucie wyższości nad innymi,
- chęć zwrócenia na siebie uwagi,
- potrzeba manipulacji innymi ludźmi.
Postawa taka niesie za sobą jednak negatywne skutki, takie jak:
- konflikt z otoczeniem,
- utrata sympatii, szacunku innych,
- brak szacunku do siebie,
- stres,
- kłopoty ze zdrowiem,
- przemoc fizyczna.
Postawa asertywna – jej przyczyny i skutki
Postawa asertywna wynika z:
- chęci kontrolowania własnego życia,
- uczciwości,
- unikaniu kłamstwa,
- niechęci do ranienia innych osób,
- wiary w siebie,
- chęci realizacji własnych celów życiowych.
W przeciwieństwie do postawy agresywnej, asertywność niesie skutki, takie jak:
- etykietka pewnej siebie osoby,
- możliwy brak sympatii za wyrażanie własnego zdania,
- wzrost skuteczności działań,
- szacunek dla siebie i otoczenia,
- pozostawanie w zgodzie ze sobą.
Jak odróżnić postawę agresywną od asertywnej – podsumowanie.
Postawa asertywna skupia się na rozróżnianiu faktów od opinii. Stosowane są zwroty w pierwszej osobie typu: „Moim zdaniem”. Osoba nie obwinia innych, stosuje konstruktywną krytykę, a jednocześnie stanowczo wyraża własne zdanie. Ponadto daje sugestie oraz szuka najlepszego rozwiązania problemu bez narzucania swojego zdania innym. Osoba asertywna chce być częścią grupy.
Postawa agresywna z kolei skupia się na zadawaniu pytań zastraszających. Stosowane są zwroty typu „Ty musisz”. Osoba obwinia innych, często również bezpodstawnie krytykuje. Nierzadko także wydaje instrukcje, nakazy, a także rozkazuje narzucając własne zdanie. Osoba agresywna chce kontrolować grupę.
Asertywność nie jest cechą wrodzoną. Każdy z nas może się jej nauczyć. Zacznijmy od sztuki przyjmowania komplementów, a następnie nauczmy się odmawiać, w sposób stanowczy, uczciwy i bez usprawiedliwień.
